Filosofiekalender 2003 (9)

‘Il est d’une victime de ne pas pouvoir prouver qu’elle a subi un tort.’  (Jean-François Lyotard, Le Différend, 1983) [ ‘Het is eigen aan het slachtoffer niet in staat te zijn te bewijzen dat men onrecht geleden heeft.’]

Lyotard onderscheidt twee soorten conflicten: een geschil en een geding.
Een geding is een conflict binnen één genre, dat wil zeggen binnen een groep  mensen die dezelfde taal spreken en dezelfde regels hanteren. Een geding kan worden opgelost door van het probleem te getuigen (bijvoorbeeld via een aanklacht) en een jury of rechter te laten beslissen.
Een geschil is een conflict tussen twee genres en is niet direct oplosbaar: er bestaat geen rechter die boven beide groepen staat en men kan dus alleen een oordeel vellen binnen één enkel genre. Een slachtoffer kan zijn onrecht in zijn eigen genre uitleggen, maar kan dit niet in het genre van de ander. In het andere genre, waar andere regels gelden kan hij niet bewijzen dat hij onrecht heeft geleden.
Lyotard meent dat we het woord ‘slachtoffer’ daarom alleen kunnen gebruiken wanneer er sprake is van een geding: het is  inherent aan het slachtoffer-zijn dat men het onrecht niet kan bewijzen.