Filosofie Scheurkalender 2004 (5)

‘Iets wat je weet, kun je iemand anders mededelen, wijsheid echter niet.’ (Hermann Hesse, Siddartha, 1950)

De hoofdpersoon Siddartha uit het gelijknamige boek van Hermann Hesse is zijn hele leven op zoek naar wijsheid en waarheid. Opgevoed door zijn vader de Brahmaan verlaat hij zijn huis en gaat hij leven als asceet in de bergen. Dan ontmoet hij Boeddha en sluit hij zich aan bij zijn groep. Weer later kiest hij voor een werelds leven in de stad met een rijke minnares. Pas als hij al zijn rijkdom opnieuw verlaat en voor het sobere leven van een eenzame veerman kiest, begint de waarheid hem te dagen.
Het monotone werk laat Siddartha ervaren dat hij niet naar één waarheid moet zoeken, omdat deze niet te vinden is. Van elke waarheid is het tegendeel namelijk even waarachtig.
Het is onmogelijk dit van iemand te leren, omdat leren communicatie veronderstelt en communicatie gebruikt indelingen die de waarheid versimpelen: dit is wit en dat is zwart. Maar niets is volledig zwart of volledig wit. Dat is de wijsheid die men alleen kan ervaren, niet mededelen. Want alles wat in woorden is uitgedrukt, is eenzijdig.