Filosofiekalender 2003 (6)

‘Solidarity is not discovered by reflection but created.’ ( Richard Rorty, Contingency, irony, and solidarity, 1989)

In zijn analyse van onze huidige samenleving concludeert Richard Rorty dat de meeste problemen vanwege een gebrek aan solidariteit bestaan. Solidariteit bestaat namelijk niet van nature tussen mensen. En het is evenmin iets dat mensen kunnen ontdekken als ze maar lang genoeg over zichzelf en anderen nadenken: er bestaat geen essentie van het ‘menszijn’ en daarom kun je het menszijn nooit in een ander herkennen. Solidariteit heeft voor Rorty dus niets te maken met identificatie.
Solidariteit kan daarentegen wel gecreëerd worden als mensen op overeenkomsten  letten en verschillen onbelangrijk achten. Het gaat er bijvoorbeeld niet om dat iemand een andere cultuur, religie of huidskleur heeft. Het gaat erom dat ieder mens pijn kan lijden.
Om solidariteit te voelen hoeven we niet hetzelfde te zijn. Er is slechts één vraag van belang:  ‘Lijd jij pijn?’. En als ik deze vraag kan stellen en ik een bevestigend antwoord krijg, ontstaat er solidariteit en zal de ene mens proberen de andere te helpen.