Filosofiekalender 2003 (5)

‘En me choisissant, je choisis l’homme.’ (Jean-Paul Sartre, L’existentialisme est un humanisme, 1946) [‘Terwijl ik mezelf kies, kies ik de mens.’]

De kern van Sartre’s existentialisme is dat de existentie van de mens vooraf gaat aan zijn essentie. Met andere woorden:  een mens wordt geboren en bestaat, voordat de essentie van deze mens is vastgesteld.
Voor een ding is dat anders. Een ding bestaat alleen, omdat het een specifiek doel heeft, omdat het is voorbestemd ergens voor te dienen. De mens heeft  geen specifieke natuur of goddellijke bedoeling: een mens bestaat voordat hij  gedefinieerd kan worden en is dus vrij om zichzelf te definiëren. Om die reden is een mens  verantwoordelijk voor zijn leven en voor wat hij is geworden.
Sartre gaat zelfs nog een stap verder: in het kiezen van onszelf, in het vormgeven aan ons leven, creëren wij een beeld van de mens zoals wij vinden dat de mens zou moeten zijn. We zijn daarom niet alleen verantwoordelijk voor ons leven, maar ook voor dat van alle mensen.