Filosofie Scheurkalender 2004 (4)

‘J’ai raconté notre histoire. Je t’ai trompé ce soir avec cet inconnu. J’ai raconté notre histoire. Elle était, vois-tu, racontable.’ (Marguerite Duras, Hiroshima mon amour, 1959) [‘Ik heb ons verhaal verteld. Ik heb je vanavond bedrogen met deze onbekende. Ik heb ons verhaal verteld. Het was, zoals je ziet, vertelbaar.’]

De Franse film Hiroshima mon amour, geschreven door Marguerite Duras en geregisseerd door Alain Resnais, problematiseert de gedachte dat het vertellen van verhalen helpt om herinneringen levend te houden.
Een Franse actrice vertelt een onbekende man over haar verleden in Nevers: als jong meisje was zij in de oorlog verliefd geworden op een Duitse soldaat. Direct na de bevrijding wordt deze Duitser vermoord en wordt zij in een kelder opgesloten als straf. Pas maanden later, als de bom op Hiroshima valt, wordt ze vrij gelaten.
Het is de eerste keer dat de vrouw dit verhaal aan iemand vertelt. Ze probeert het intiem te houden door de onbekende aan te spreken alsof hij de verloren Duitse liefde is, maar haar woorden verraden de liefde die ze heeft ervaren. Want zodra een geschiedenis vertelbaar is, wordt het een verhaal tussen andere verhalen en gaat de uniciteit ervan verloren.
Vertellen en vergeten gaan altijd samen. Een verhaal is alleen begrijpelijk als het verteld kan worden en tegelijk gaan er in dat vertellen veel details verloren. Om te kunnen onthouden en begrijpen, moeten we helaas ook vergeten.