Institut Néerlandais per 1 januari 2015 gesloten?

In februari besloot het Institut Néerlandais te stoppen met de programmering van maatschappelijke debatten en literatuur avonden. Bezuinigingen maakten het noodzakelijk de activiteiten in te krimpen. Ik was toen verontwaardigd en teleurgesteld. Dit weekend ontving ik een e-mail met het bericht dat het instituut per 2015 zal worden opgeheven – een besluit van demissionair minister Rosenthal en zijn op reces zijnde parlement.

Pardon? Wat een gehaaste, idiote gang van zaken! Even tussen neus en lippen door (demissionair, reces) zo’n besluit nemen – is dat rechtsgeldig, democratisch? De Raad van Toezicht van het instituut is meteen opgestapt en de directie heeft besloten een bezwaarschrift in te dienen. Ze vragen, heel terecht, om de uitvoering van het besluit op te schorten tot na de verkiezingen, want volgens hen is onvoldoende vastgesteld waarom opheffing noodzakelijk is. Naar aanleiding van de aangekondigde bezuinigingen had het instituut juist een eigen beleid opgesteld met  alternatieve oplossingen en het (deels al in uitvoering zijnde) plan zich verder te professionaliseren wat betreft fondswerving. Dat culturele activiteiten in New York en Berlijn vanuit de Nederlandse ambassade worden georganiseerd is geen goed argument om een onafhankelijk cultureel huis dat sinds 1957 veel internationaal aanzien heeft in Parijs te sluiten. Ambassades opereren veel meer onder invloed van de politiek – gedurfde exposities of debatten zie ik daar niet georganiseerd worden. Daarnaast is het instituut meer dan een doorgeefluik van cultuur. Margot Dijkgraaf schrijft (op Facebook, maar wellicht ook in het NRC): “Het heeft ook een makelaarsfunctie waarbij Franse en Nederlandse organisaties aan elkaar worden gekoppeld en wederzijds ervaringen worden uitgewisseld en know how gedeeld. En het Institut is de ontmoetingsplaats voor kunstenaars, beleidsmakers, historici, academici – maar vooral voor de gewone Fransman en de gewone Nederlander.” Dat laatste kan ik beamen; veel van mijn contacten in Frankrijk heb ik dankzij het instituut ontmoet.

Ik hoop van harte dat aan het bezwaarschrift gehoor wordt gegeven en een nieuw kabinet deze herfst overtuigd kan worden van het belang van het Institut Néerlandais. Bezuinigingen zijn noodzakelijk, maar dat is geen reden om een culturele koningin respectloos de kop af te hakken.