Filosofiekalender 2009 (7)

“De strijd van de mens tegen de macht is de strijd van het geheugen tegen de vergetelheid.”

Milan Kundera in Het boek van de lach en de vergetelheid (1978)

Een terugkerend thema in het werk van Milan Kundera is het communisme en de invloed die deze agressieve ideologie heeft gehad op de levens van individuen in zijn geboorteland Tsjechië. Met veel liefde en oog voor detail schetst hij hoe mannen en vrouwen verzet boden of juist door het regime en het dagelijkse leven corrupt zijn geworden.
Mirek, een van de helden in zijn vierde roman Het boek van de lach en de vergetelheid, houdt bij wijze van verzetsdaad een dagboek bij. Zijn vrienden vinden hem onvoorzichtig. Als hij ooit wordt opgepakt, kan alle informatie tegen hem gebruikt worden en kunnen zijn woorden zelfs anderen verraden. Toch blijft Mirek schrijven, want als hij zich schuldig zou voelen, zou dat het begin van de nederlaag zijn. Hij heeft het recht een dagboek te schrijven. Meer nog: de strijd van de mens tegen de macht is de strijd van het geheugen tegen de vergetelheid. Hij is er verantwoordelijkheid voor zijn eigen geschiedenis levend te houden.