Schone schijn

Mensen zijn bedrieglijk en dat geldt niet alleen voor volwassenen. Kinderen van twee jaar kunnen al heel goed liegen en zelfs met zes maanden houden ze anderen voor de gek; met hun nephuiltjes en neplachjes kunnen ze ouders uitstekend manipuleren.

Toch vallen mensen qua misleiding bij vlinders in het niet. We hebben weliswaar een taal waarmee we anderen kunnen bedonderen door het tegenovergestelde te zeggen van wat we bedoelen, maar met ons lichaam misleiden we minder gemakkelijk. Natuurlijk dragen we deodorant en parfum, kleuren we ons haar en dragen we kleding om eventuele ongewenste uitstulpingen aan het oog te onttrekken. Maar kunnen wij vijf verschillende nageslachten produceren die er zo gevaarlijk uitzien dat geen wolf ze zal aanvallen?

In Noord-Afrika leeft een vlindersoort die volgens vogels lekker smaakt en geen nare bijwerkingen oplevert zoals misselijkheid of tijdelijke verlamming. Deze soort leeft in dezelfde contreien als vijf giftige varianten die er allemaal even kleurrijk uitzien, maar niet op elkaar lijken. Als de lekkere vlinders de vogels niet belazerden, zou de soort ongetwijfeld uitsterven, want vogels leren snel: die paarse met de groene strepen was vorige keer subliem, die moet ik hebben! Lekkere vlinders zijn daarom soms zo geëvolueerd, dat ze sterk lijken op een andere soort die niet lekker is. Een schoon staaltje van mimetisch bedrog.

Maar nu komt het: om het de vogels extra moeilijk te maken, kopiëren de lekkere vlinders niet alleen het patroon en de kleuren van één giftige soort, maar van vijf verschillende soorten. Het summum van bedrieglijke schoonheid. Want stel je voor dat slimme vogels zouden leren om echt en onecht van elkaar te onderscheiden! Om dat te voorkomen hebben de lekkere vlinders de capaciteit ontwikkeld om vijf verschillende soorten eitjes te leggen. Welke eitjes de vlinder precies legt, is afhankelijk van hoeveel giftige vlinders van andere soorten er in het leefgebied aanwezig zijn. Kijk, dat is nog eens intelligent bedrog.

Als ik ooit tijd over heb, word ik een hobby-bioloog.

(Meer weten? Lees het wikipedia artikel over Batesian Mimicry)